Kaupmáttur.

Þetta er dálítið skondið orð. Kaupmáttur, kaupmáttleysi, kaupmáttarþreyta, kaupmáttarýmislegt. Væri kannske ekki úr vegi að semja bara um fastan kaupmátt í næstu kjarasamningum. Fast kaupmáttarstig. Held það mundi leysa algerlega allan vanda í þjóðfélaginu. Rífandi kaupmáttaraukning hefur verið á íslenskun heimilum undanfarin misseri. Svo mikil að nauðsynlegt þykir að taka upp evru til að sporna við þessu rótleysi kaupmáttar.´

Alvara málsins er hins vegar sú að um leið og greiningardeild Kaupþings banka skýrir frá rýfandi kaupmáttaraukningu, koma fréttir úr annarri átt sem upplýsa okkur um að skuldir heimilanna hafi margfaldast á undraskömmum tíma. Í því liggur nú öll kaupmáttaraukninin. Það er í auðfengnu lánsfé eða yfirdrætti hjá íslensku lánastofnununum. Ekki eru launin að hækka eða vöruverð að lækka. Verð á eldsneyti hækkar og og hækkar, Vextir hækka og hækka. Allt hækkar þó sumt hækki rólega eins og t.d. afurðaverð til bænda. Ég get ekki með nokkru móti fundið þessa kaupmáttaraukningu. Hvergi nokkursstaðar í mínu lífi enda ekki með yfirdrátt. Kannske verður maður að fá sér einn eða tvo slíka til að auka kaupmáttinn.

Hvern er verið að blekkja í svona talnaleikjum? Halda þessir talnahagfræðingar að fólk almennt, trúi þessari þvælu?

Vaxtamunur. Þar er ein talnaleikfimin stunduð. Ég gorta af því við félaga mína að ég hafi komið Hannesi Hólmsteini úr 1,9% í 4% í vaxtamun. Geri aðrir betur. Mér skilst að hræðsluáróðursmeistarinn Þorvaldur Gylfason hafi fært sig úr 13,5% niður fyrir 10%. Halda þessir menn að einhver hlusti á þetta bull.

Vaxtamunurinn er mjög mismunandi. Það verður hver einstaklingur, hvert fyrirtæki að reikna fyrir sig. Sumir hafa lágan vaxtamun, jafnvel ofurlítið jákvæðan ef þeir skulda engum neitt. Aðrir hafa háan vaxtamun t.d. þeir sem eru með yfirdrátt á launareikningi og eru alltaf í mínus, eru að auki með verðtryggt lán með 5-10% vöxtum auk okurvaxtanna sem felast í verðtryggingunni. Það er nefnilega póstur sem ég held að menn reikni ekki með þegar vaxtamunur er reiknaður. Verðtrygging er okurvextir á lán sem tekið er af einstaklingum til lengri tíma en 5 ára. Sjálfsagt hafa einhverjir stórir viðskiptavinir betri lánakjör en það er alls ekki hægt að reikna þá með ef tekin er heildartala. Þeir eru ekki með heimilisrekstrarlán á yfirdráttarvöxtum uppá 22% um það bil.

Meira síðar.